Overnachten in een ryokan

Overnachten in een ryokan (旅館)

Een verblijf in een ryokan – een traditioneel Japans guesthouse – is een must als je door Japan reist. Het is echt een prachtige manier om je echt even onder te dompelen in de Japanse cultuur en leefwijze. Ryokans zijn er in allerlei soorten en maten, van eenvoudig en oud tot extreem luxe en modern.

Slippers

Wanneer je aankomt in je ryokan word je naar je kamer gebracht. De ryokan mag je niet met schoenen betreden. Schoenen worden bij de ingang van het hotel uitgedaan en in speciale kastjes geplaatst. Bij de ingang staan sloffen voor je klaar, die je in je kamer – op de tatami – weer uit doet. De tamamimatten betreedt je namelijk alleen met blote voeten of met sokken. Ook op de wc staan weer aparte sloffen. Het is even wennen, in het begin zal je zeker ‘voetfouten’ maken. Maar na een paar dagen weet je niet beter.

Je kamer

De kamers zijn over het algemeen vrij spaarzaam ingericht. Er zit wel wat verschil tussen een luxe ryokan en een eenvoudigere, maar meestal is de kamer vrij leeg. Er staat vaak alleen een lage tafel met stoelen zonder poten met een paar kussens erop (zabotons). Je kamer heeft soms een tokonoma (een kleine nis ingebouwd in de muur, gebruikt voor bloemenvazen en hangende rollen), een (met glas afgesloten) zithoek gescheiden door een shoji (papieren schuifdeur) en een televisie. Je hebt meestal een kleine privébadkamer, en geluksvogels hebben soms zelfs een privé-onsen. Meestal staat er een theeserviesje met een thermoskan met kokend water en wat lekkers, zoals mochi of koekjes. Je kan dan ontspannen op de zabuton zitten en genieten van je thee met een heerlijke macha mochi.

Je slaapt in een ryokan op een dunne matras – een futon – in een kamer met tatami matten. Doorgaans krijg je 1 futon, maar vaak liggen er extra matrassen in een kast in de kamer. Ik heb de extra futonlaag altijd wel nodig om pijnlijke ‘futonheupen’ te voorkomen. In de meeste ryokans komt er iemand naar je kamer om het bed voor je op te maken terwijl je aan het eten bent. Houd daar rekening mee voordat je een totale puinhoop van je kamer maakt. Als je dan na het eten terugkomt in je kamer, is je bed klaar en staat er verse thee.

Yukata

In de kast ligt voor alle gasten een yukata klaar – een eenvoudige kimono. Deze yukata mag je gedurende je hele verblijf dragen, in de kamer, maar ook in de gezamenlijke ruimtes, bij het ontbijt/diner, als je naar het badhuis – de onsen – gaat en als je een stukje gaat lopen buiten de ryokan. Als je wil mag je in je je yukata naar het diner en ontbijt. Dat voelt misschien wat raar in het begin, maar geef je er maar aan over. Het is echt onderdeel van de ryokanervaring. Voor de ‘zeer grote’ mensen onder ons zijn er vrijwel altijd maat XL yukata beschikbaar. Die liggen vaak op de gang of bij de receptie.

Voor de koude avonden hangt er per persoon meestal ook een haori (羽織) in de kast – een soort ruime unisex overjas. Deze draag je over je yukata. Je draagt de haori over je yukata. In de winter krijg je soms ook een tanzen, dit is een vrij dikke gewatteerde kimono die je over je yukata draagt. Je draagt deze op dezelfde manier als de yukata. De haori is kleiner in lengte dan de yukata en tanzen. Soms krijg je ook tabi, een soort sokken in japanse stijl met gespleten tenen.

Hoe draag je een yukata?

Een yukata is een soort badjas die aan de kimono verwant is. De yukata draag je doorgaans over je ondergoed. Ook is het voor dames fijn om er een t-shirt/hemdje onder te dragen. het is ook prima om er een legging onder te dragen.

De yukata knoop je als volgt vast:

Doe de yukata aan en vouw het rechtergedeelte over je heup. Vouw vervolgens het linkergedeelte eroverheen. Links over rechts dus. Wanneer je dit andersom doet kun je rare blikken verwachten. Rechts over links gebeurt namelijk alleen bij een overleden persoon.
Pak daarna je de obi – de riem -, wikkel deze een of twee keer om je heen en maak een knoop. Laat dus genoeg ruimte voor een knoop.
Vrouwen knopen de yukata vast om hun middel, mannen op heuphoogte.
Meer uitleg nodig? Hier staat een uitgebreide omschrijving

De overjas – haori – draag je over je yukata.

Wat eet je?

Meestal boek je een ryokan inclusief een uitgebreid diner en ontbijt. In de meeste ryokans krijg je Kaiseki (懐石), dit is een traditioneel Japans meergangendiner. Kaiseki is een soort kunstvorm waarbij de smaak, textuur, het uiterlijk en de kleuren van voedsel in balans zijn. Er worden meestal verse seizoensingrediënten gebruikt en ze worden bereid op een manier die hun smaak versterkt. Vaak worden ook lokale ingrediënten gebruikt. De gerechten worden zorgvuldig en prachtig gepresenteerd op borden die zijn gekozen om zowel het uiterlijk als het seizoensthema van de maaltijd te versterken. De gerechten zijn heel fraai en symmetrisch gerangschikt en gegarneerd, vaak met echte bladeren en bloemen, maar ook met eetbare garnering die is ontworpen om op natuurlijke planten en dieren te lijken. Een waar feestmaal.

Je kunt soms ook alleen een overnachting boeken, maar dat is jammer. Het eten is namelijk geweldig, wij vinden het echt een feestje. Het is zonder uitzondering prachtig, gezond en heerlijk. En vol met dingen die je waarschijnlijk nog nooit eerder hebt gezien en geproefd.

Als je incheckt wordt met je afgesproken hoe laat het diner en ontbijt wordt geserveerd en waar dat gebeurt (in een eetzaal of in je kamer). Het is dan de bedoeling dat je je ook aan deze afgesproken tijden houdt. Te vroeg of te laat komen wordt niet gewaardeerd.

Onsen (温泉)

In een ryokan kun je gebruik maken van de onsen, een gemeenschappelijk bad met water uit een geiser. De meeste ryokans hebben een eigen warmwaterbron die de onsen verwarmt. Deze baden zijn vaak gloeiend heet – tot wel 45C! De onsen heeft vaak een apart gedeelte voor mannen en vrouwen, maar soms is het een gemengde aangelegenheid. Een buitenbad heet een rotenburo (露天風呂). Vaak heeft een ryokan verschillende binnen- en buitenbaden.

Aan het badderen in een onsen zit een heel ritueel verbonden. Het is belangrijk dat je de regels volgt. Als je bij het openbare bad aankomt, leg je al je kleren in een mand in de kleedkamer. Je neemt de kleine handdoek mee die voor je klaarligt en gaat naakt de badruimte in. Badpakken zijn niet toegestaan. Niet preuts zijn, we zijn allemaal naakt geboren.
Voordat je de onsen ingaat, moet je jezelf uitgebreid wassen – van je haar tot je voeten. Het wassen van je lichaam gebeurt in een aparte afspoelruimte met een douche. Het grote openbare bad dat je ziet, is alleen bedoeld om je lichaam in te dompelen. Het is de bedoeling dat je gaat zitten op een houten of plastic krukje voor een spiegel. Er is zeep en shampoo om jezelf van top tot teen te wassen. Wees voorzichtig, het is glad! De krukjes zijn erg laag en soms zo klein dat er maar één bil op past. Het is me al een paar keer gelukt om om eraf te glijden, één keer viel ik zelfs achterwaarts de bosjes in. Dat is een best gênant, kan ik je vertellen.

Dit wasritueel is niet optioneel, het is echt heel belangrijk. Japanners vinden het echt heel vies als je zonder je af te spoelen in een onsen gaat zitten. Je moet er daarnaast op letten dat je alle zeep zorgvuldig afspoelt. In een buitenbad zijn er soms geen aparte douches of afspoelplekken. Ook dan is het wel de bedoeling dat je je eerst even afspoelt buiten het bad. Dat doe je dan met een emmertje dat op de rand van de onsen ligt.

Helemaal schoon ga je dan het grote warme bad. Om je goed te kunnen afschrobben krijg je een onsenhanddoekje. Het is niet de bedoeling dat dit handdoekje in het onsenwater komt, veel Japanners leggen dan ook het doekje in de onsen op hun hoofd.

Kinderen in de onsen

Kinderen zijn over het algemeen welkom in de onsen, als ze zich weten te gedragen natuurlijk. Soms is een ryokan ‘adults only’, maar dan wordt dit van tevoren aangegeven. Een onsen is absoluut geen zwembad, en kopje onder gaan is ook zeker niet te bedoeling. Wij hebben onze dochter van 1 meegenomen naar de onsen, ze was destijds nog niet zindelijk. We vonden het een spannende onderneming, maar de Japanners zelf vonden het geen probleem.

Tatoeages in de onsen

Er is één specifieke regel rond het baden in een onsen waar je op moet letten. In de meeste onsens worden mensen met tatoeages niet toegelaten. Waar komen deze anti-tatoeage regels eigenlijk vandaan? Historisch gezien hebben Japanners geen tatoeages; ze worden al eeuwenlang geassocieerd met misdadigers en sinds de 20e eeuw staan leden van de Yakuza, een plaatselijke maffia, erom bekend dat ze zwaar getatoeëerd zijn. Er kleeft een diep sociaal stigma aan tatoeages. Badhuizen in Japan zijn meestal privébedrijven met het recht om klanten met tatoeages te weigeren. Sommige ryokans staan tatoeages toe, of staan toe dat je ze afplakt. Soms worden kleine, minder opvallende tatoeages geaccepteerd, maar zijn grotere stukken voldoende om je de toegang te weigeren. Als je tatoeages hebt, zul je creatief moeten zijn. Deze link geeft je een overzicht van tatoeagevriendelijke onsen in Japan.

Hoe boek je een ryokan?

Ryokans kun je op verschillende manieren boeken. Het handigste is om hiervoor booking.com, agoda, Japanican af te speuren. Via deze sites kun je direct boeken. De site Japanican vonden wij hierbij het meest overzichtelijk. Op de site Japanese guesthouses staat een heel mooi overzicht van beschikbare ryokans per regio. Deze site is alleen iets minder handig om te boeken. Maar ook dat is overkomelijk. Het is geen probleem om de ryokans via email te boeken. Wij sturen in dat geval altijd een email in het Engels en in het Japans (vertaald met google translate).

Wat betaalden wij voor een overnachting? Ongeveer €80 – €90 per persoon per nacht met diner en ontbijt. Je kunt natuurlijk een stuk meer geld kwijt zijn, maar met een beetje speurwerk kun je de kosten best goed laag houden.

Hieronder staat een lijst met ryokans waar we hebben overnacht. Het is een mix van wat luxere en heel eenvoudige minshuku’s en ryokans. Wat ze gemeen hebben is dat we allemaal halfpension aanbieden en een onsen hebben:
Tsumago, Matsushiroya
Koya-San, Shojoshin-in
Ibusuki, Ryokan Syusuien
Mt. Aso, Sozankyo
Minakami, Onsen Pension Hanasakiyama
Yudanaka, Ryokan Hakura
Hakuba, Hakuba Ski-Kan
Ainokura, Gasho Minshuku Nakaya
Norikura/Kamikochi, Norikura Kanko Hotel Yamayuri
Aizu Wakamatsu, Shosuke-no-Yado Takinoyu
Zao onsen, Zao Plaza Hotel
Nyuto onsen, Ganiba onsen